DİVAN ŞİİRİNDE SEVGİLİ

      Divan  edebiyatı günümüzde de bilindiği üzere eski edebiyatımızdır. Yani Tanzimat edebiyatından,Serveti Fünun ve Fecri Âti edebiyatından vesaireden  önce gelen edebiyatımızdır. Divan edebiyatımızın köklü bir geçmişi vardır. Ancak bu edebiyat günümüzde eskisi kadar rağbet görmemekte çünkü bunda dilinin ağır olması ve günümüzde anlaşılmamasıdır. Çünkü Divan edebiyatında ağırlıklı olarak Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar ağırlıktadır ki bunu da günümüzdeki insanlar anlamamaktadır.

      Asıl konumuza gelelim; yani Divan şiirinde sevgiliye. Divan şiirinin en önemli kişisi olmasıyla şiirde en çok sözü edilen sevgilidir. Sevgili Divan şiirinde ince ayrıntılı, sanatkarane ve soyut olarak tasvir edilir. Sevgili için çizilen ortak bir fiziki portre vardır. Sevgilinin bu bilinen fiziksel davranışının  durumunun dışındaki davranışları da bellidir. Sevgili vefasızdır, hem aşığa hem de rakibe yönelir. Sevgisine güvenilmez. Rakibe yüz verir, aşıktan kaçar. Aşığa işkence yapar. Sevgilinin özellikleri arasında acı ve ıstırap önde gelir,cana kast eder. Aşığa yar olmaz,taş yüreklidir. Aşığın acı çekmesine, inlemesine. üzülmesine vs. aldırış etmez. Sevgili cilvelidir, nazlıdır. Divan şiirinde sevgiliyi sevgili yapan bu özelliklerdir. Sevgilinin bu olumsuzluklarına rağmen aşık buna sabretmelidir, çünkü aşığı aşık yapan budur. Aşık, sevgilinin bu yaptıklarından zevk alıyor,çünkü deminde dediğimiz gibi aşığı aşık yapan bunlardır. Sevgili asla ölmez,aşık ise onun yerine ölmekten zevk alır. Sevgili daima aşığın canına kast eder. Sevgilinin bu eziyetlerindeki amacı aşığı sınamaktır; yani aşığın kararlı olup olmadığını görmektir. Sevgilinin bu işi yapmaktaki yardımcıları kılıç gibi keskin ok gibi yaralayıcı bakışlarıdır.

      Divan şiirindeki sevgili hayalidir demiştik. Yukarıda bahsettiğimiz sevgilinin özellikleri şunlardır : Gözleri bademdir ,kaşları yaydır, kirpikleri oktur,saçları gece veya yılandır,yanakları güldür, dudakları açılmamış goncadır, boyu servidir, beli incedir ve boynu da ince uzundur.  Kısacası sevgili mükemmel yaratılmış, eşi benzeri olmayan bir varlıktır.