MUSTAFA KUTLU VE "NUR"

    

  Bugünkü yazımda Mustafa Kutlu'nun eseri olan “Nur” hakkında bilgi vermek istiyorum. Mustafa Kutlu bu eserinde arayış içinde olan bir genç kızı ve ona kendisini bulmasına yardımcı olmaya bir genç delikanlıyı anlatıyor.Mustafa Kutlu'nun bu eserinin ana kahramanları Nur ve Sinan’dır.

        Bir hakikat yolculuğu olarak tanımlanabilecek bu hikayede , genç bir mimar olan Nur’un iç sıkıntılarına çare bulmak için çaldığı kapılar ve yol üstünde tanıştığı insanlar anlatılıyor. Ana kahramanın etrafında yer alan her bir kişiyi, yazar  bir ressam gibi gözümüzün önünde canlandırıyor. Örneğin; Genç, heyecanlı ve inançlı bir mimar olan Sinan, Sinan'ın babası Kadırgalı hamal Ali, Sinan'ın  hapishanede yatan ağabeyi delikanlı Demirci Cemil, Sinan'ın hasta olan kız kardeşi Çiçek, Çiçek’in sevdiği Doktor Cüneyt, Nur’un babası İskender Bey, Nur’un yurt dışında yaşayan annesi  vs. diğer şahıslar birçok kişi bu hikayede yer alıp bize insanlık; yani insanoğlunun türlü hallerini anlatıyor.

         Mustafa Kutlu, günümüz insanının değişmeyen “boşluk” problemini bir kişiyi merkeze alarak anlatıyor. Bu eserin ana kahramanı olan Nur içindeki manevi boşluğu doldurmak için arayışa girer. Her yeri dolaşarak bu boşluğu gidermeye çalışır. Bunu bir gün rüyasında duyduğu :” Yaşamak için yaşatmak gerekir.” sözüyle yerine getirir. Yani uyandığında böbreğinin bir tekini Çiçek'e vermeye karar verir. Böbreği verdikten sonra ölür. Rüyasındaki gibi ebedi alemde yaşamak için yaşatır ve böylece bir nur olup gökyüzüne gider.

BİR RESİM BİR YORUM

  

       Bugünkü yazımda yukarıda görmüş olduğunuz resmin  ne çağrıştırdığıdır. Bilindiği gibi insan duygu ve düşüncelerini ortaya çıkaran bir çok araç vardır demiştik. Bu araçlar arasında  roman,hikaye,şiir vs. dir. Bunların yanında edebiyatta güzel sanatların yeri de vardır. Bunlar; plastik (görsel) sanatlar, fonetik (işitsel) sanatlar ve dramatik (ritmik) sanatlardır. Görsel sanatlar resim,  heykel, mimari, kabartma, hat, tezhip ,minyatür; işitsel sanatlar edebiyat,müziktir; dramatik sanatlar ise tiyatro, bale,dans, opera, sinemadır.

      Yukarıda da bahsettiğimiz gibi edebiyatta ve hayatta duygu ve düşüncelerimizi bu araçlarla ortaya koyarız.  Bunlardan biri ise resimdir. Yukarıdaki resimde tabiatın,yani dört mevsimin resmi verilmiştir. Bu resimde tabiatın  dört şekli de verilmiş;yani mevsim dört şekilde anlatılmış. Resmin ilk bölümü ilkbaharı simgeliyor ve bize cıvıl cıvıl bir duygu veriyor,çünkü ilkbahar insanların ruhuna neşe saçar,ilkbaharın gelişi yeni bir başlangıcı simgeliyor ve hayatın ergen çağını simgeliyor. Resmin ikinci bölümü ise yazı simgeliyor ve bize bir rehavet veriyor,çünkü yaz mevsiminde hava çok sıcak oluyor bu da inanları ve diğer canlıları mayıştırıyor ama buna rağmen yaz mevsimi insanları dinlendirme ve insanların birbirleriyle daha çok zaman geçirdikleri mevsimdir ve hayatın  olgunlaşmaya başladığı çağını simgeliyor.  Resmin  üçüncü bölümü  sonbaharı simgeliyor ve sonbahar hayatın biraz daha içine kapanmasını simgeliyor. İnsanlar sonbaharda biraz daha karamsar oluyorlar. Bunun için  bu mevsim hayatın olgunlaşıp yaşlanmaya başladığını simgeliyor. Son bölümde ise kış mevsimini simgeliyor. Bu mevsim hayatın yaşlanmış halini simgeliyor. Bu ayda insanlarda biraz daha donukluk oluyor.

      Ama yine de bu söylediklerime  rağmen her mevsim kendi halinde güzel ve her insan farklı mevsimi sever. Örneğin; Kimi insanlar kışı,kimi insanlar da yazı sevebilir. Çünkü zevkler ve renkler tartışılmaz.

BİR ŞİİR BİR YORUM 2

AŞK - ÖZDEMİR ASAF

Sen kocaman çöllerde bir kalabalık gibisin,
Kocaman denizlerde ender bir balık gibisin.
Bir ısıtır,bir üşütür,bir ağlatır,bir güldürür;
Sen hem bir hastalık hem de sağlık gibisin

      Bugün yine başka bir şiir başka bir yorum var. Bugün Özdemir Asaf ‘ın “Aşk” şiirini ele alacağız. Daha öncede söylediğim gibi insanlar duygu ve düşüncelerini belli şeylerle ifade ederler ve bunların en güzel örneklerinden biri de şiirdir.

      Özdemir Asaf'ın bu güzel şiirinde, bu kısacık dörtlüğünde çok şey anlatılmak isteniyor. Yani şairin şiiri çok kısa ama çok da anlamlı .Bu şiir adından da anlaşılacağı üzere bir aşk şiiridir. Şair bu şiirinde sevgilisine duyduğu hisleri ve bu hislerin oluşturduğu duygudan bahsediyor.

      Şiirin ilk dizesinde “Sen kocaman çöllerde bir kalabalık gibisin “ sözüyle sevgilisinin varlığının bir kalabalık gibi olduğunu söylüyor. Çünkü çöl gerçekten de büyük ve ıssızdır. Şair bu büyük çöllerde  yalnız olmadığını, sevdiğinin varlığı ona bir kalabalık gibi geldiğini ve başkalarının varlığına ihtiyaç duymadığını söylüyor. Şiirin ikinci dizesinde ise sevgilinin varlığının büyük denizlerde nadir bulunan bir balık gibi olduğunu, yani değerli olduğunu söylüyor. Şiirin üçüncü dizesinde ise sevgilinin şairi şekilden şekle soktuğundan bahsediyor. Sevgilinin kendisini ağlattığını, güldürdüğünü, mutlu ettiğini, mutsuz ettiğini söylüyor. Son dize de ise sevgilinin  kendisini hasta eden de iyileştiren de olduğunu söylüyor.

      Kısacası bu aşk şiirinde şair sevgilisinin kendisi için her şey olduğunu söylüyor.

BİR ŞİİR BİR YORUM 1

SENSİN - CEMAL SAFİ

Her şeyin sonrası, evveli sensin
Gönlümün biricik emeli sensin
İnan ki çökerim çekemem dersen
Çünkü canevimin temeli sensin

      Bugünkü konumuz edebiyatın bir parçası olan şiir ve bu konuda kısa bir eseri olan Cemal Safi’nin bu şiirini yorumlamak. Bilindiği gibi insanlar duygu ve düşüncelerini bazı yollarla ortaya koyarlar. Bu yollardan en çok tercih edileni ve sevileni ise hiç kuşkusuz ki şiirdir. Şiirin konusu ise başta ilahi ve beşeri olmak üzere aşktır;bunun yanında özlem, ayrılık, hasret,ölüm,vuslat vs. dir.

      Yukarıda geçen konular hakkında Cemal Safi de şiir yazmıştır. Bunlardan biride yukarıda geçen bir dörtlük olan aşk şiiridir. Cemal safi bu şiirinde sevgiliye seslenmek- tedir,sevgiliye olan durumunu ona arz etmektedir.

      Cemal Safi şiirin ilk dizesinde sevgiliye her şeyin sonrası ve evveli olduğunu söylüyor; yani sevgilinin kendisi için her şeyin başı ve sonu olduğunu söylüyor. İkinci dizede sevgili- nin varlığının kalbinin biricik,tek arzusu olduğunu söylüyor,kalbinin tek arzusu sevgiliye sahip olmak. Üçüncü dizede sevgilinin kendisini istememesiyle çökeceğini söylüyor. Son dizede ise çökmesinin sebebinin sevgilinin onun can evi olması; yani sevgili şairin kalbinin içindeki can evinin temelidir,direğidir.

ETKİLEŞİM=İLETİŞİM MİDİR ?

      Etkileşim; Birbirini karşılıklı olarak etkileme işi demektir. Etkileşim, nesnelerin ya da olayların karşılıklı birbirlerini etkilemeleri anlamına gelir.Etkinin çok yönlü olanıdır diyebiliriz. Etkileşim insanın olduğu her  yerde  söz konusudur. İşte, evde, okulda insanlardan,nesnelerden etkilenir ve onları etkileriz. Örneğin; Öğretimsel etkileşim; öğrenci ile onun çevresi arasında yer alan olaydır. İletişim ise ;duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması , bildirişim, haberleş- medir. Örneğin; Telefon, telgraf, televizyon, radyo, internet vs. gibi şeyler  iletişim ürünleridir.

      Etkileşim iletişimdir, eğer böyle olmasıydı insanlar ilkel topluluklardaki gibi geride olurdu. Etkileşim, iletişimle birlikte insanları ilkel bir toplum olmaktan uzaklaştırıp medeni bir toplum haline getirir. Etkileşim ve iletişim tek yönlü değildir. Etkileşim ve iletişim bir araya gelerek çeşitli kültürleri oluşturur. Teknolojinin artmasıyla  etkileşim de iletişim de atmıştır ve  farklılaşmıştır. Bireyler arasında bireysel ya da profesyonel ilişkilerin oluşturduğu ağ olarak adlandırılabilecek olan sosyal ağlar günlük yaşamın önemli bir parçası haline gelmiştir. Etkileşim ve iletişimde aynı kültürden olan insanlar gibi farklı kültürden olan insanlar da birbirini etkiliyor. İnsanların birbirlerine güvenmeleri veya güvenmemeleri etkileşim=iletişimi de olumlu ya da olumsuz olarak etkiliyor. İnsanlar arasındaki sağlıklı diyalogla etkileşim=iletişimi olumlu yönden etkiler. Etkileşim=iletişimin sağlıklı olması için öncelikle insanların birbirlerine saygı duymaları, birbirlerinin haklarını gözetmelerinden başlar. Etkileşim=iletişim hayatın her alanında vardır: evde, okulda, hastanada, bakkalda, markette vs. her yerde vardır.

DİVAN EDEBİYATINDA AŞK

      Aşk, Divan Edebiyatının en vazgeçilmez konusudur. Divan edebiyatındaki aşk acı ve ızdırap doludur. Divan edebiyatında aşk, çaresi bulunmayan bir derttir, ama Divan edebiyatının aşıkları bu dertten memnundurlar. Şikayetçi değildirler. Örneğin; Fuzûlî 'nin  şu beytinde :

" Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib
  Kılma derman kim helakim zehri dermanındadır "

görüldüğü gibi şair, içerisinde bulunduğu aşk derdinden şikayetçi değildir; tam tersine aşk derdiyle yaşadığı için mutludur.

      Divan Edebiyatı'nda aşk beşeri ve ilahi olmak üzere iki şekilde ele alınır. Bu iki biçimde de duru bir aşktan, duru bir sevgiden bahsedilir. Beşeri aşk, dünyevi zevkleri barındıran aşktır. Şair, sevgiliye karşı en derin ve en samimi duyguları besler. Bunda söz konusu olan duru bir aşktır. Aşık, sevgiliye asla kavuşamaz., yani vuslat yoktur. Bundan dolayı aşık çok derin yaralar alır ve çok eziyetler çeker. Ancak aşık çektiği acılardan mutludur. İlahi aşk ise, Allah'a duyulan aşktır, yani Allah'a kavuşmak ister aşık. Aşığın sevgisi ilk başta beşeri aşk iken zamanla sevgiliden Allah'a yönelir. Şair, aşıktır, Sevgili ise Allah'tır. Aşık, Mecnun; sevgili ise, Leyla'dır.

      Divan Edebiyatı'nda aşk için her şey feda edilir. Divan edebiyatı eserlerinde aşklar  platonik, sevgili ise acımasız ve zalimdir. Divan şiirinde aşık hep bahtsızdır, sevgili ise güçlü ve zalimdir.  Sonuç olarak Divan Edebiyatı'nda aşk, sevilenin zalimliği ve acı çektirme isteği; sevenin ise bahtsızlığı ve acı çekmesi üzerine kurulmuştur. Bütün bunlar sevenin sevdiğine kavuşmasını engeldir ve bu kavuşamama durumu aşkı daha da yüceltir.

DİVAN ŞİİRİNDE SEVGİLİ

      Divan  edebiyatı günümüzde de bilindiği üzere eski edebiyatımızdır. Yani Tanzimat edebiyatından,Serveti Fünun ve Fecri Âti edebiyatından vesaireden  önce gelen edebiyatımızdır. Divan edebiyatımızın köklü bir geçmişi vardır. Ancak bu edebiyat günümüzde eskisi kadar rağbet görmemekte çünkü bunda dilinin ağır olması ve günümüzde anlaşılmamasıdır. Çünkü Divan edebiyatında ağırlıklı olarak Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar ağırlıktadır ki bunu da günümüzdeki insanlar anlamamaktadır.

      Asıl konumuza gelelim; yani Divan şiirinde sevgiliye. Divan şiirinin en önemli kişisi olmasıyla şiirde en çok sözü edilen sevgilidir. Sevgili Divan şiirinde ince ayrıntılı, sanatkarane ve soyut olarak tasvir edilir. Sevgili için çizilen ortak bir fiziki portre vardır. Sevgilinin bu bilinen fiziksel davranışının  durumunun dışındaki davranışları da bellidir. Sevgili vefasızdır, hem aşığa hem de rakibe yönelir. Sevgisine güvenilmez. Rakibe yüz verir, aşıktan kaçar. Aşığa işkence yapar. Sevgilinin özellikleri arasında acı ve ıstırap önde gelir,cana kast eder. Aşığa yar olmaz,taş yüreklidir. Aşığın acı çekmesine, inlemesine. üzülmesine vs. aldırış etmez. Sevgili cilvelidir, nazlıdır. Divan şiirinde sevgiliyi sevgili yapan bu özelliklerdir. Sevgilinin bu olumsuzluklarına rağmen aşık buna sabretmelidir, çünkü aşığı aşık yapan budur. Aşık, sevgilinin bu yaptıklarından zevk alıyor,çünkü deminde dediğimiz gibi aşığı aşık yapan bunlardır. Sevgili asla ölmez,aşık ise onun yerine ölmekten zevk alır. Sevgili daima aşığın canına kast eder. Sevgilinin bu eziyetlerindeki amacı aşığı sınamaktır; yani aşığın kararlı olup olmadığını görmektir. Sevgilinin bu işi yapmaktaki yardımcıları kılıç gibi keskin ok gibi yaralayıcı bakışlarıdır.

      Divan şiirindeki sevgili hayalidir demiştik. Yukarıda bahsettiğimiz sevgilinin özellikleri şunlardır : Gözleri bademdir ,kaşları yaydır, kirpikleri oktur,saçları gece veya yılandır,yanakları güldür, dudakları açılmamış goncadır, boyu servidir, beli incedir ve boynu da ince uzundur.  Kısacası sevgili mükemmel yaratılmış, eşi benzeri olmayan bir varlıktır.